قله علم‌ کوه

علم‌کوه نام کوهی با ارتفاع قله ۴۸۵۰ متر است که در منطقه تخت سلیمان، استان مازندران واقع شده‌است. قله علم کوه پس از قله دماوند دومین قله بلند ایران به شمار می‌رود. بیشتر شهرت این قله به خاطر دیواره‌ایست که در دامنه شمالی آن واقع است و دارای فنی‌ترین و سخت‌ترین مسیرهای سنگنوردی و دیواره‌نوردی در ایران است. این دیواره ارتفاع تقریبا 550 متر و از گرانیت تشکیل شده است. اگر جایی ارتفاع 800 متر برای این دیواره ذکر شده، اشتباه نیست چرا که یخچال علم چال به ارتفاع تقریبی – میانگین 4050 متر در پای این دیواره با شیب نسبتا تندی به آن رسیده ‌است. و ارتفاع تقریبی 800 متر که بعضا در منابع ذکر شده با احتساب این قسمت می‌باشد.

 موقعیت جغرافیایی
رودبارک و کلاردشت نزدیکترین شهرها به این منطقه در استان مازندران هستند. پراچان و طالقان نزدیکترین شهرها به این منطقه در استان تهران هستند. از جبهه شمالی این کوه مشرف به کلاردشت و در جبهه جنوبی نیز این کوه مشرف به طالقان است.

مسیرهای صعود:
منطقه تخت سلیمان ( علم کوه ) واقع در مرکز سلسله جبال البرز و رشته کوه های تخت سلیمان قرار گرفته و قسمت بزرگی از آن تحت عنوان البرز غربی محسوب می گردد این ناحیه بزرگ کوهستانی با داشتن حدود تقریبی 200 قله بالای 4000 متر از شمال به سواحل دریای مازندران و از غرب به دره رودخاه کرج چالوس از شرق به منطقه الموت و سه هزار و از جنوب به منطقه طالقان محدود می گردد. یخچال‌ها، برفچال‌ها و دیواره‌های این منطقه از جلمه مشهورترین ارتفاعات ایران و آشنا برای کوهنوردان خارجی است. این منطقه از شمال به شهرهای چالوس، سلمانشهر، تنکابن و مناطق جنگلی، از جناح شرقی محاط به دره رودخانه چالوس و از جناح غربی محدود به دره بزرگ سه هزار و بالاخره از جنوب و جنوب غربی به دره‌های طالقان و الموت منتهی می‌گردد.

مسیر صعود:
برای صعود به قله اصلی علم کوه مناسبترین وساده ترین مسیر از طریق مرزن آباد به کلاردشت بخش حسن کیف و آبادی رودبارک می باشد از رودبارک رو به جنوب با وسیله نقلیه کمک دار می توان تا ونداربن و از این نقطه به تنگ گلو و حصار چال می توان رسید از ابتدای تنگ گلو تا مرکز حصار چال بطور متوسط به 3 ساعت زمان نیاز است و از حصار چال از یال شرقی موسوم به مرجیکش می توان بین 4 تا 5 ساعت به قله علم کوه صعود کرد .مسیر صعود دوم مسیر سرچال به علم چال واز مسیر سیاه سنگها می باشد.
در جاده چالوس پس از مرزن آباد به جاده‌ای وارد می‌شویم که ما را به بخش حسن کیف و سپس به آبادی بزرگ رودبارک می‌رساند. در صورت وجود زمان کافی بسیار مناسب خواهد بود که در این نقطه شبی را در هتل فدراسیون کوهنوردی در انتهای جاده آسفالته رودبارک به سوی شیلات و ونداربن سپری کرده، ضمن آن با برخی از بهترین راهنمایان محلی در مورد تاریخچه صعودهای انجام شده به علم کوه صحبت کرده و پیرامون شکل صعود روز بعدمان اطلاعات خوبی به دست آوریم. سپس می‌توان صبح زود توسط وسیله نقلیه و یا پیاده به نقطه ییلاقی کوچکی به نام ونداربن واقع در جناح شمالی قله نوک تیز پسند کوه رفت.
از اینجا مسیر به دو قسمت تقسیم می‌شود:
مسیر دره بریر به سرچال و علم چال و صعود سیاه سنگ‌ها و قله که مسیری توام با شیب تند و لزوم آشنایی بیشتر یا فن کوهنوردی است و مسیر دره حصال چال که راهی بسیار مناسب و بدون مشکل برای کوه پیمایان مبتدی تر به شمار می‌رود.
این مسیر که راهی ساده و سهل الوصول می‌باشد، پس از ونداربن با عبور از پلی بر روی رودخانه حصار چال به سمت چپ آن رفته، ضمن ادامه این مسیر در میان تپه ماهورها و در امتداد آن گاهی در فاصله‌ای نسبتاً دور و زمانی نزدیک به رودخانه اصلی به گوسفند سرای بزرگ خرمدشت در زیر قلل کلاچنبد و چالون می‌رسیم. اینجا نقطه‌ای سرسبز، با شکوه و دوست داشتنی است که هوای پاک و آفتابی و وجود چند برفچال کوچک بدان منظره‌ای پرجاذبه بخشیده است. استراحت کوتاهی کرده، می‌رویم تا از تنگه گلو عبور کنیم. اینجا دره‌ای کوچک و صخره‌ای است که روی آن را دره‌ای کوچک و صخره‌ای است که روی آن را برفچال بزرگی پوشانده و رودخانه از زیر آن جاری است پس از تنگه گلو به سمت رات رودخانه تغییر جهت داده از راه مالر و مشخصی وارد فضای وسیع حصارچال در زیر قله زرد گل می‌شویم. حصار چال بهشتی فراموش نشدنی و مرتفع از ارتفاع 4000 متری است. جا به جای آن را یخچال‌ها و برکه‌های اب و چشمه‌ها و جویبارها احاطه کرده است. مناظر اطراف دیدنی هستند. قلل سیاه سنگ، کلاچبند و خط الراس‌های آبیدر و دیوچال بسیار باشکوه به نظر می‌رسند. مجددا از این قله بر روی راه از قبل صعود شده بازگشته و پس از فرود کوتاهی به گردنه حد فاصل مرجیکش و علم رسیده از شیب تند سنگلاخی آن به سوی علم کوه می‌رویم. پس از ساعتی بر قله سنگی 4850 متری سنگی علم کوه می‌رسیم.
توصیف مناظر اطراف ناممکن به نظر می‌رسند، از همه زیباتر منظره دوبرج دماوند و آزادکوه در شرق است. تمامی‌‌قلل تخت سلیمان، سیالان، شاه البرز، کرما کوه، گردونکوه، تخت سلیمان و هفت خوان‌ها به وضوح دیده می‌شوند. استراحتی و دیداری و سپس بازگشت از مسیر صعود شده پایان بخش دیدار ماست.
از جمله یکی از بهترین زمانهای صعود به علم کوه باید از نیمه دوم تیر ماه هر سال نام برد که طبیعت منطقه حال و هوایی دیدنی و وصف ناشدنی دارد.

• جی پی اس (GPS) مسیرهای صعود علم کوه را می توانید از اینجا دانلود کنید.

 
 
آب و هوا :
پائیز و زمستان علم کوه مواجه با برف بسیار سنگین و طوفان و بوران و ریزش متوالی بهمن های سنگین همراه است بهار هر سال نیز این وضعیت ادامه دارد و در تابستان هوا معتدل تر می باشد با د غالب از جناح غربی و از منطقه سه هزار بر ناحیه می وزد و آب مصرفی در سرچشمه های متعدد آن بوفور یافت می گردد منطقه علم کوه چون سبلان دارای یخچال های بزرگ دائمی است که از هر سوی آنرا در بر گرفته اند.

پیش بینی آب هوا قله علم کوه در ارتفاعات مختلف توسط mountain-forecast

در ارتفاع  2000 متر / 3000 متر / 4000 متر / 4850 متر

دیواره علم‌کوه
در جبههٔ شمالی این قله، دیواره‌ای به طول ۶۵۰ متر وجود دارد که یکی از زیباترین و مشکل‌ترین دیواره‌های دنیا به شمار می‌رود. منطقهٔ علم کوه دارای ۴۷ قلّهٔ بالای ۴۰۰۰متر است که به «آلپ ایران» نیز معروف است.

جبههٔ شمال-شمال شرقی قلهٔ علم کوه از یک دیوارهٔ تقریبا ۵۵۰متری گرانیتی تشکیل شده. اگر جایی ارتفاع ۸۰۰ متر برای این دیواره ذکر شده، اشتباه نیست چرا که یخچال علم چال به ارتفاع تقریبی - میانگین ۴۰۵۰ متر در پای این دیواره با شیب نسبتاً تندی به آن رسیده‌است. و ارتفاع تقریبی ۸۰۰ متر که بعضاً در منابع ذکر شده با احتساب این قسمت می‌باشد.

جنس این دیواره از نوع گرانیت متخلخل و به رنگ حنایی روشن است. از دیر باز قلهٔ علم کوه و دیوارهٔ آن مورد توجه کوهنوردان بوده‌است. نه تنها کوهنوردان ایرانی، بلکه کوهنوردان آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی و... نیز بر روی مسیرهای متعدد این دیواره صعود انجام داده‌اند. مسیر گردهٔ آلمان‌ها-فرانسوی‌ها از اولین مسیرهای گشوده شده روی گرده این دیواره می‌باشد.

از مسیرهای روی دیوارهٔ اصلی می‌توان به مسیرهای زیر اشاره کرد:

هاری روست فرانسوی‌ها ۴۸ لهستانی‌ها ۵۰ لهستانی‌ها ۵۲ لهستانی‌ها همدانی‌ها آرش کرمانشاهی‌ها ایتالیایی‌ها قزوینی‌ها تبریزی‌ها کرجی‌ها اراکی‌ها.

پرافتخارترین صعودها:
سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ را می‌توان اوج تحول دیواره نوردی ایران نامید. در این سال‌ها بود که بزرگانی چون زنده یاد حسین طالبی مقدم و دیگر کوهنوردان همدانی توانستند رکوردهای صعود دیواره را به طرز بسیار چشمگیری پایین آورده و نهایتاً رکورد عجیب و دست نیافتنی ۳ مسیر در یک روز را به یادگار بگذارند. از دیگر شاهکارهای صعود این دیواره , باز کردن مسیر همدانی‌ها در ۶ ساعت توسط حسین طالبی مقدم است. همچنین صعود سلو حسن نجاریان در سال ۱۳۷۳ از مسیر هاری رست.

منبع: مرجع اطلاعات کوهنوردی ایران